SA 8000 Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi

SA 8000 Standardı Nedir ?

SA 8000, dünyanın önde gelen sosyal uygunluk sertifikasyon programlarından biridir. 1997 yılında çok paydaşlı bir girişim olarak Social Accountability International (Uluslararası Sosyal Uygunluk) tarafından geliştirilmiştir. SA 8000, sosyal uygunluk için gönüllü bir standart olup işletmelerin, tedarikçilerini en doğru, güvenilir ve şeffaf bir şekilde denetlemesine imkan tanımaktadır. İş yerlerinde çalışan haklarının korunup geliştirilmesini teşvik eden SA 8000, firmaların iş süreçlerinde en yüksek sosyal standartlara bağlı kalmasını sağlamaktadır. SA 8000 Belgesi alan bir tedarikçi, kapsamı SA 8000 standardında çizilen konularda belirli taahhütlerde bulunmuş olmaktadır.

SA 8000 standardı, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) sözleşmeleri ve ulusal kanunlar dahil olmak üzere uluslararası kabul görmüş iş standartları referans alınarak geliştirilmiştir. SA8000, sosyal performansın bir yönetim sistemi modeli çerçevesinde sağlanmasını vurgulamaktadır. Yani SA 8000 standardını uygulayan bir işletme, sertifikasyon gereklilikleri konusunda sürekli bir iyileştirme yapmakta ve sosyal uygunluk denetimleri ile sürekli olarak izlenmektedir.

SA 8000 Sosyal Uygunluk Kriterleri Nelerdir?

SA 8000, tedarik zincirinde şu konulardaki gerekliliklere azami derecede uyum sağlanmasını talep etmektedir:

• Çocuk işçiliği: İş yerlerinde ulusal veya uluslararası standartlara göre yaşı itibariyle “çocuk” sayılan kişilerin çalıştırılması yasaktır.
• Zorla çalıştırma: İşçilerin çalışma özgürlüğü bulunmaktadır. Hiçbir tedarikçi işçileri zorla çalıştıramaz. Çalışanların istedikleri zaman işten ayrılma hakkı vardır.
• Sağlık ve güvenlik: Çalışma ortamı sağlıklı ve güvenli olmalıdır. İşletme yönetimi çalışanların ve yapılan işin sağlığından ve güvenliğinden sorumludur.
• Örgütlenme ve toplu pazarlık hakkı: Çalışanlar sendika faaliyetlerine katılabilir. İstedikleri sendikaya üye olabilir ve / veya kendileri bir sendika kurabilir. İşverenlerle toplu pazarlık yapabilir ve toplu sözleşmelere dahil olabilir.
• Ayrımcılık: İş yerlerinde her ne sebeple olursa olsun ayrımcılık yapılmamalıdır. İşletme yönetimi, çalışanlara din, dil, ırk, siyasi görüş vb gibi unsurlardan ötürü ayrımcılık yapılmasına müsaade etmemelidir.
• Disiplin prosedürleri: Tedarikçilerin çalışanlara onurlu ve saygılı davranması gerekir. Bu bağlamda, çalışanlara bedensel ceza, insanlık dışı muamele, sözlü taciz, zihinsel veya fiziksel baskı gibi disiplin uygulamaları yapılması yasaktır.
• Çalışma saatleri: Çalışanların günlük ve haftalık çalışma süreleri sınırlı olmalı, haftada en az 1 gün dinlenme süreleri bulunmalıdır. Haftalık toplam çalışma süresi maksimum 48 saat, fazla mesai süresi ise gönüllü olmak üzere maksimum 12 saat olmalıdır.
• Ücretlendirme: Çalışanlara hayatlarını rahatlıkla devam ettirebilecekleri ücretler ödenmelidir. Bu bağlamda, yerel ve ulusal düzeyde belirlenmiş asgari ücret politikaları takip edilmelidir. Ücretler, işçilerin temel ihtiyaçlarını karşılamalı ve isteğe bağlı harcamalara izin vermelidir. Tedarikçiler ayrıca sosyal güvenlik ve vergiler gibi zorunlu gelir kesintileri için yerel yasalara uymalıdır.
• Yönetim sistemleri: İşletmeler, önleyici tedbirler, düzeltici eylemler, politikalar ve dokümantasyon ile ilgili belirli yönetim sistemlerine sahip olmalıdır.

SA 8000 Standardının Avantajları Nelerdir?

SA8000 standardı, işverenler, çalışanlar, marka ve perakendeciler için birçok fayda sağlamaktadır. SA 8000 standardını uygulayan ve gerekli sertifikasyonu tamamlayan kuruluşlar;

• Çalışanları, müşterileri, ve işletme dışı paydaşları ile daha iyi ilişkiler geliştirebilir,
• İyileştirilmiş bir kalite düzeyi ve daha yüksek bir üretkenlik elde edebilir,
• Tehlikeleri ve riskleri daha hızlı tespit edebilir,
• Çalışan bağlılığını artırabilir,
• Kurumsal itibarını yükseltebilir ve küresel pazarda tanınan bir şirket olabilir,
• Kamu ve özel sektör ihalelerinde ayrıcalıklı bir statüye sahip olabilir.

SA8000’in işçiler açısından faydalarını ise şöyle sıralayabiliriz:

• Daha sağlıklı ve güvenli koşullar altında çalışmak
• Denetlenebilir ücret politikası sayesinde daha iyi bir maaş almak
• Haklar ve örgütlenme fırsatları konusunda yüksek bi farkındalığa sahip olmak
• Yönetimle daha iyi ilişkiler geliştirmek ve iş yerlerindeki karar verme süreçlerine daha fazla katkı sunmak

SA 8000 Denetimi Nedir? SA 8000 Belgesi Nasıl Alınır?

SA 8000 denetimi, bir tedarikçinin SA 8000 standardında yer alan sosyal uygunluk kriterlerine göre denetlenmesidir. Bu denetimler, bağımsız üçüncü taraf sosyal uygunluk denetçileri / firmaları tarafından gerçekleştirilmektedir. SA8000 denetim kriterleri sektöre bağlı olarak kısmen farklılık gösterse de, gereklilikler her sosyal uygunluk denetimi için genellikle aynıdır. Denetçiler, SA 8000 denetimlerini gerçekleştirirken, SA 8000 standardındaki sosyal uygunluk kriterlerini kontrol listesi olarak takip etmektedir. Denetlemeler sonucunda yeterli sosyal uygunluk performansını sağlayan tedarikçilere SA8000 Belgesi verilmektedir. SA 80000 denetimleri, tedarikçilere önceden haber verilerek ve / veya habersiz olarak yapılabilmektedir.

Tedarikçi denetimlerinde SA8000 standardını referans alan şirketler, tedarikçi seçimlerinde bu standardın usul ve esaslarını ön koşul olarak belirlemektedir. SA8000 denetimlerinde veya sonraki süreçlerde sosyal uygunluk kriterleri ile bir uyumsuzluk tespit ederse, tedarikçiyle olan ilişkisini sonlandırma hakkını saklı tutmaktadır.

SA 8000 Belgesi Danışmanlık Hizmeti

Günümüzde sosyal uygunluk denetimlerinde SA8000’yi uygulayan şirketler ve tedarikçiler, bu konuda genellikle eğitim ve danışmanlık hizmetleri almaktadır. SA 8000 Belgesi danışmanlık hizmeti, şirketlerin denetimlere daha hızlı ve doğru bir şekilde hazırlanmasını sağlamaktadır. Danışmanlık firmaları, şirketlerin, tedarikçilerin ve perakendecilerin SA8000 kriterlerine uyumluluğu konusunda bir analiz yapmakta; eksikleri ve yanlışları belirlemektedir. Daha sonra bunların düzeltilmesi için işletme yönetimi ve / veya çalışanları ile beraber birtakım çalışmalar gerçekleştirmektedir. SA8000 danışmanlık hizmeti alan şirketler denetim ve belgelendirme sürecini hızlı bir şekilde tamamlayarak ticari anlaşmalar ve iş birlikleri konusunda rakiplerine göre avantaj elde edebilmektedir.