BSCI NEDİR?
BSCI, Brüksel merkezli Dış Ticaret Birliği (FTA) tarafından başlatılmış, Avrupa etik kaynak kullanımı sosyal izleme sistemidir. BSCI, ILO’nun (Uluslararası İşçi Organizasyonu) işçi standartlarını temel alır ve tedarikçilerin sosyal performanslarının sürekli olarak iyileşmesini teşvik eder. Nihai hedefi, SA 8000 veya eşleniği gibi standartlarca belgelendirilmiş olmak, böylece sürdürülebilir çalışma koşullarını dünya genelinde desteklemektir. BSCI, İş Sosyal Uygunluk Girişiminin kısaltması olup, bütün tüketim malları için üretici ülkelerde sosyal standartları izlemek için oluşturulmuş ortak ve standartlaştırılmış bir Avrupa yaklaşımıdır. BSCI, Avrupa’da ve üretici ülkelerdeki bütün ilgilileri kapsamaya çalışmaktadır ve dolayısıyla ülkeler, üreticiler ve alıcılar arasında herhangi bir rekabet sorunu söz konusu değildir.
HEDEFİ NEDİR?
Yerel kanunların yanı sıra, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün çalışma standartları ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmesi gibi bazı diğer önemli uluslararası düzenlemeleri temel almaktadır. Bu girişim tedarikçilerin sosyal performansının sürekli arttırılmasını, dünya çapında fabrikalardaki çalışma koşullarının iyileştirilmesini hedefler
SOSYAL SORUMLULUK YÖNETİM SİSTEMİ (SA 8000) NEDİR?
İşverenlerin çalışanlara karşı olan sosyal sorumluluklarını yerine getirmelerinde kuruluşlara kılavuzluk edecek Sosyal Sorumluluk Standardı SA 8000, SAI (Social Accountability International) tarafından yayınlandı.
SA 8000, hizmet veya üretim süreçlerinin, insan haklarının gereği olan değerlere uygun bir sistem altında çalışıp çalışmadığını ölçümler. SA 8000 standardına uygun çalışan bir kuruluşta, sağlık ve güvenlik koşulları, çalışanlarının yaşlarının çalışmaya uygunluğu, ırk, cinsiyet, din gibi sosyal ayrımlara dayalı iş koşullarında ve ücret koşullarında farklılık gözetilmediği, çalışma ve mesai saatlerinin uygunluğu, ücretin yeterliliği, örgütlenme ve toplu sözleşme hakkı sistemli olarak güvence altına alınmış demektir.
SA 8000 Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi standardı, çalışanlara ilişkin şartlarını aşağıdaki başlıklar altında tanımlar.
• Çocuk çalışan
• Zorla çalıştırma
• Sağlık ve güvenlik
• Sendika kurma ve toplu pazarlık hakkı
• Ayırımcılık
• Disiplin uygulamaları
• Çalışma saatleri
• Maaş ve ücretler
• Yönetim sistemi
SA 8000 STANDARDININ OLUŞUMU
SA 8000, ISO 9001 ve ISO 14001’i örnek alan, performans koşulları kadar prosedür ve sistem koşullarını da önemseyen, yönetim sistemi ile davranış kodunun bileşimi bir standarttır. SA 8000, dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm standardın ‘amaç ve kapsamını tanımlamakta, ikinci bölümde, bir işletmenin belge almaya hak kazanabilmesi için standarda ek olarak uymak zorunda olduğu yerel yasaları, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün temel düzenlemelerini ve Birleşmiş Milletler Anayasasını belirtmekte; üçüncü bölüm, standartla ilgili ‘işletme’, ‘tedarikçi’, ‘çocuk iş gören’ ve ‘zorla çalıştırılan iş gören’ gibi kavramları tanımlamakta, son bölüm ise, işletmenin yönetim sistemini uygularken ve belge alırken uymak zorunda olduğu genel koşulları açıklamaktadır.
İşletmelerin uymak zorunda oldukları bu koşullar aşağıdaki gibi sıralanabilir
• Çocuk iş gören, 15 yaşın altında çocuk iş gören çalıştırılamaz. Bu yaşın üzerindeki çocuk iş gören eğer okula da devam ediyorsa, iş için harcayacağı toplam zaman, günde (iş+okul+ulaşım dâhil) 10 saati geçemez.
• Zorla çalıştırılan iş gören. İşletme zorla iş gören çalıştıramaz veya iş görenlerin, kimliklerini ya da belli bir ‘depoziti işletmeye bırakmalarını isteyemez.
• Sendika kurma ve toplu pazarlık hakkı. İş görenler sendika kurma, sendikaya katılma ve toplu pazarlık hakkına sahiptirler.
• Çalışma saatleri. İş görenler haftalık 48 saatten fazla çalıştırılamaz ve (kısa dönemli olağan üstü iş koşulları hariç) fazla mesailer, haftalık 12 saati geçemez.
• Maaş ve ücretler. Ücretler en azından ülkenin ‘asgari ücret’ seviyesinde ve personelin temel ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek kadar olmak zorundadır.
• Sağlık ve güvenlik İşletme, sağlıklı bir çalışma ortamı sunmak, kaza ve yaralanmaları önleyici tedbirleri almak, sağlık ve güvenlik eğitimi vermek, temiz sağlık tesisleri ve içilebilir su sağlamak zorundadır.
• Ayrımcılık ve disiplin uygulamaları İş görenler cinsiyet, etnik köken vb nedenlerden dolayı farklı muameleye tabi tutulamaz ve iş görenlere dayak, küfür vb. fiziksel ve psikolojik baskı uygulanamaz.
• İşletmelerin tek başlarına standarda uymaları yeterli olmayıp, birlikte çalıştıkları üretici ve tedarikçi işletmelerin de uyması gerekmektedir.
SA 8000 STANDARDINA NİÇİN GEREK DUYULDU?
SA 8000 Standardına ihtiyaç duyulmasının nedenleri, gelişmekte olan ülkelerdeki kötü çalışma koşullarının artık göz ardı edilemeyecek bir boyuta ulaşmış olması, sivil toplum örgütlerinin çalışma koşullarını iyileştirme yönündeki çabaları ve tasarruf sahiplerinin yatırım kararı verirken kar kadar, aday işletmelerin sosyal sorumluluklarına uygun faaliyet gösterip göstermediklerini de dikkate almaya başlamaları olarak sayılabilir.
BSCI DENETİM VE BELGELENDİRİLMESİ AŞAMALARI NASILDIR?
Denetim işlemi BSCI yönetim rehberi ve denetim kılavuzu vasıtası ile yürütülür. Denetim, üreticinin toplumsal standartlarını geliştirmeye yardımcı olmak niyetindedir. BSCI toplumsal gereklilikleri şunları temel alır: ILO Temel Konvansiyonu, Çocuk Hakları ile ilgili Birleşmiş Milletler Konvansiyonu, Her çeşit ayrımcılığa karşı Birleşmiş Milletler konvansiyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Üniversal Deklarasyonu, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi, Çokuluslu Şirketler için OECD Kılavuzu. İlave olarak bazı temel çevresel gereklilikler keza BSCI gereklilikleri içine eklenmiştir.
1. BSCI Standardının firma tarafından uygulanması ve şartlarının yerine getirilmesi
2. Belgelendirme yapan kuruluşa başvuru yapılması
3. BSCI başvurusunun incelenmesi
4. Teklifin kabul edilmesi sonrası BSCI denetim planlamasının yapılması
5. Denetimin gerçekleştirilmesi
6. Denetim sonrası varsa uygunsuzlukların kapatılması
7. BSCI Sertifikalandırma
BSCI SOSYAL GEREKLİLİKLERİ (MİNİMUM GEREKLİLİKLER)NELERDİR?
• Personel Listesi
• İşyeri hekimi
• Yıllık İzin Kayıtları
• Maaş Bordroları
• Çalışan Giriş Çıkış Zaman Kayıtları
• Personel Dosyaları İş sözleşmesi
• Toplu İş sözleşmesi, sendika
• Şikâyet Kutusu kayıtları
• Aylık SGK Bildirgeleri
• İşletme Ruhsat Kapasite Faaliyet belgesi
• Fenni Muayene Uygunluk Raporları
• Topraklama Uygunluk
• Gürültü, Emisyon
• Deşarj Belgesi Atıl Su Bağlantısı
• Forklift Ehliyeti Kazancı Belgesi
• İçme suyu Analizi
• Kimyasalların Listesi
• İlk Yardımcı ve sertifikası
• Yangın Eğitim Kayıtları
• Yangın Ekipman Listesi
• Acil Durum Tahliye Planı Tatbikatı
• Risk Analizi
• Taşeronların Sosyal Uygunluk Denetimleri
• Firma Sosyal Uygunluk Politikası